De mode-industrie is de op één na meest vervuilende industrie. In Nederland wordt jaarlijks 300 miljoen kilo kleding afgedankt. Sinds 1 januari 2025 is de industrie verantwoordelijk voor het inzamelen en recyclen van hun producten, maar dit gebeurt nauwelijks.
Volgens de wet Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) moet de industrie in 2025 minstens de helft van de in 2024 verkochte kleding hergebruiken of recyclen. Tot nu toe is dat slechts 0,3 procent.
Sekhar Lahiri van Stichting UPV Textiel zegt dat veranderingen tijd kosten. De stichting regelt namens 900 producenten en importeurs het recyclen van afgedankte kleding. “We moeten nog veel afspraken maken, maar we houden het ambitieniveau hoog,” zegt hij.
De wet trad in juli 2023 in werking, maar kledingproducenten kregen een overgangsperiode van anderhalf jaar. Vanaf nu moeten producenten steeds meer ingezameld textiel hergebruiken of recyclen; in 2030 moet dat minimaal 75 procent zijn. Charles Graft van textielinzamelaar Sympanie zegt dat de doelstellingen met de huidige snelheid niet gehaald worden. “De overheid moet ingrijpen,” zegt hij.
Producenten moeten al melden hoeveel textiel ze in Nederland op de markt brengen. Vanaf 2026 moeten ze ook informatie geven over de inzameling, het hergebruik en de recycling van afgedankte producten. De Inspectie Leefomgeving en Transport zal de naleving van de wet controleren.
Inzamelaars zoals Sympanie regelen het ophalen en de doorverkoop van tweedehandskleding. Fabrikanten betalen hen momenteel 30 cent per kledingstuk, maar dat is volgens Graft te weinig. “Een T-shirt recyclen kost ons ongeveer 2 euro. Voor een jas zijn we 8 euro kwijt,” zegt hij.
De helft van al het verkochte textiel belandt in de textielbak. De andere helft, meer dan honderd miljoen kilo, wordt weggegooid en verbrand. Graft pleit voor meer textielbakken. “Er staan nu tienduizend bakken in Nederland. Dat moeten er twintig- tot dertigduizend worden,” zegt hij.
Producenten moeten volgens de wet ook minimaal 25 procent gerecyclede vezels verwerken in nieuwe textielproducten. Bright Fiber is een voorloper op dat gebied. Het bedrijf zamelt miljoenen kilo’s kleding in en recyclet gebruikt textiel naar nieuwe garens. Jaarlijks komt er 7 miljoen kilo ingezameld textiel binnen, ook ongedragen kledingstukken.
“Goedkope kleding van Shein en Temu overspoelt de Nederlandse markt,” zegt Bright Fiber-directeur Ellen Mensink. “Veel mensen beschouwen kleding als waardeloos en gooien het makkelijk weg. De tweedehandse afzetmarkten in Oekraïne en Rusland zijn door de oorlog ontregeld, wat de druk op de Nederlandse kledingsector vergroot.”
Chanel Trapman van PR-bureau Mumster ontwikkelt campagnes om duurzame modepioniers zichtbaarder te maken. “In de winkelstraten domineren goedkopere kledingketens,” zegt ze. “Consumenten moeten alternatieven krijgen, zodat er naast bewustwording ook gedragsverandering komt. Iedereen heeft een rol in het veranderen van de modesector.”
Bron: NOS/ Firoza Djannad
