De krapte op de arbeidsmarkt blijft in het hele land een groot probleem. Ook in onze sector is het soms lastig om nieuwe medewerkers aan te trekken en minstens zo moeilijk om goede krachten te behouden. Een goed salaris is al lang niet meer voldoende om personeel te binden. Steeds meer bedrijven realiseren zich daarom dat het succes van hun organisatie begint bij het welzijn en de tevredenheid van hun mensen.

Een goed salaris? Dat is tegenwoordig vaak niet genoeg. Persoonlijke ontwikkeling, gezondheid en flexibiliteit op de werkvloer zijn dé manieren om personeel te binden. En dat hoeft niet altijd groots of duur te zijn. Maar hoeveel effect hebben al die extra’s? En waar liggen de grenzen van wat een bedrijf kan – en moet – bieden?

Investeer in ontwikkeling

Een van de meest gehoorde adviezen om personeel te behouden: investeren in ontwikkeling. Geef medewerkers de kans om te groeien, en ze blijven langer, is de gedachte. Bij CWS Workwear hebben ze dat goed geregeld. “Iedere medewerker heeft bij ons een development plan”, zegt Helmi Mulder, HR Business Partner van CWS Workwear Nederland. “Daarin bespreken we wat iemands ambities zijn: wil je doorgroeien, je specialiseren of juist verder in je huidige functie? Er is veel mogelijk in overleg met je manager.”

De trainingen bij CWS Workwear variëren van verzuim- en leiderschapstrainingen tot specialistische opleidingen, interne taaltrainingen voor medewerkers die geen Nederlands spreken en workshops in het kader van duurzame inzetbaarheid. “We krijgen daarbij ondersteuning vanuit ons moederbedrijf (Haniel) en interne afdelingen, zo is recent een internationale Sales Academy opgericht. Maar als het nodig is, halen we kennis ook via externe partijen in huis.” Dat blijkt goed te werken, want Helmi krijgt weinig signalen dat haar mensen nog iets missen op het gebied van ontwikkeling.

Bij Topcleaning wordt er vanaf het moment dat je bij het bedrijf in dienst gaat gekeken naar je wensen. “Dan maken we samen een plan naar aanleiding van je wensen en capaciteiten, waarin we bepalen welke specialisatie je wil volgen”, legt Chantal Drent uit. “We leiden onze eigen mensen binnen het bedrijf op. Zo zorgen we er ook voor dat de oudere generatie een opvolger heeft.”

BBL-opleidingen

Ook bij CleanLease besteden ze veel aandacht aan opleidingen voor hun medewerkers, zoals de BBL-opleiding voor monteurs. Bij een beroepsbegeleidende leerweg (BBL) kies je voor een opleiding die bestaat uit een combinatie van werken en leren. Tijdens deze opleiding werk je 60 tot 80% van je studie. “Twee jaar geleden hebben we zo’n werk-en-leer-traject opgezet voor monteurs,” vertelt Appie Harmsen, verantwoordelijk voor HR bij het bedrijf. Dat deden ze omdat het lastig is om monteurs te vinden. “We leiden daarom nu acht monteurs op die halverwege dit jaar hun diploma op zak hebben”, zegt hij. Deze aanpak biedt kansen voor jongeren en interne collega’s die een technische opleiding willen volgen én helpt het bedrijf om het tekort aan vakmensen op te vangen. Want een tekort aan monteurs is in deze sector niet onbekend.

“Daarnaast willen we een vergelijkbaar traject opzetten voor chauffeurs, maar daar moet ook intern genoeg animo voor zijn. Als we zo’n acht man personeel bereid vinden om zich om te scholen naar chauffeur, gaan we daarna extern op zoek naar nog acht mannen of vrouwen.” Daarnaast biedt CleanLease ook andere trainingen aan, bijvoorbeeld taalcursussen voor personeel dat de Nederlandse taal niet spreekt.

Gezondheid op de werkvloer

Gezonde medewerkers zijn productiever en minder vaak ziek. Logisch dus dat bedrijven inzetten op gezondheid, maar de aanpak verschilt. Dat maakt dat investeren in gezondheid een bittere noodzaak is in de branche. “Onze medewerkers staan de hele dag, ze bukken, tillen en maken repeterende bewegingen”, legt Appie uit. “Schouder-, heup- en knieklachten komen veel voor, mede omdat de gemiddelde leeftijd van onze medewerkers rond de vijftig jaar ligt.”

Om dat te voorkomen werkt CleanLease samen met een bedrijf dat bestaat uit een netwerk van 400 fysiotherapeuten. “Zij doen werkplekonderzoeken en bieden fysiotherapie en belastbaarheidstrainingen aan. Als de zorgverzekering niet voldoende dekt en de collega kan met fysiotherapie het werk weer versneld hervatten dan betalen wij het verschil.”

Fietsplan

Naast het investeren in fysieke gezondheid via fysiotherapie, zetten bedrijven ook in op preventieve maatregelen om medewerkers fit en vitaal te houden. Een populair initiatief dat steeds meer terrein wint, is het fietsplan. “Zo zorgen we ervoor dat onze medewerkers vaker op de fiets naar het werk komen”, legt Chantal uit.

Bij CWS Workwear mogen de medewerkers gebruik maken van fietslease. “We hebben het fietsleaseconcept uitgerold binnen onze Workwear-divisie,” vertelt Helmi Mulder van CWS Workwear. “En drie maanden later rijden er al negen collega’s op een leasefiets. Het wordt dus goed ontvangen.”

Bij CleanLease is het fietsplan onderdeel van een breder pakket aan voordelen. “Via FiscFree kunnen medewerkers fiscaal vriendelijk een fiets aanschaffen. Ze betalen het bedrag van hun brutoloon”, zegt Appie. “Dit levert een fiscaal voordeel op en stimuleert tegelijkertijd een gezonde levensstijl. Daarnaast bieden we de fiscaal vriendelijke mogelijkheid om medewerkers te ondersteunen bij het afsluiten van een fitnessabonnement”, vervolgt hij. “Medewerkers kunnen ook hun contributie voor sportverenigingen, zoals een voetbal- of tennisclub, via deze regeling betalen. Dit maakt het voor collega’s aantrekkelijker om in beweging te blijven.”

Flexibele arbeidsvoorwaarden

Flexibiliteit op de werkvloer is tegenwoordig niet meer weg te denken. Waar het voorheen een extraatje was, is het nu voor veel medewerkers een vereiste. Thuiswerken, flexibele werktijden en keuzevrijheid in hoe en waar het werk wordt uitgevoerd, zijn belangrijke factoren geworden in het behouden van personeel.
Bij CWS Workwear speelt flexibel werken een grote rol in het dagelijkse beleid. “We hebben in Nederland een volledig ingericht thuiswerkbeleid,” legt Helmi uit. “Medewerkers krijgen een thuiswerkvergoeding, een internetvergoeding en een budget om hun werkplek thuis in te richten.”

Topcleaning pakt die flexibele voorwaarden anders aan. “Thuiswerken heeft binnen ons bedrijf geen nut, maar we houden zoveel mogelijk rekening met flexibele werkuren. Er zijn bijvoorbeeld moeders die op woensdag liever niet ingeroosterd worden, of in de vakantie minder werken en die uren op een later moment inhalen”, legt Chantal uit. ”En bij medewerkers die bijvoorbeeld mantelzorger zijn voor hun ouders kijken we hoe ze dat binnen hun werkuren zo goed mogelijk kunnen blijven doen. Dat vinden we belangrijk, vooral om te voorkomen dat de druk te hoog wordt.”

Extraatje

Naast financiële ondersteuning en flexibele arbeidsvoorwaarden, zet CWS Workwear ook in op aanvullende prestatiegerichte beloningen om medewerkers te motiveren. Voor de salesafdeling is er een duidelijk en aantrekkelijk incentivesysteem. “Salesmedewerkers kunnen een reis winnen als ze hun targets halen,” vertelt Helmi Mulder. “Het is een paar dagen weg met collega’s uit verschillende regio’s, zoals Zweden, Ierland, België, Polen en Oostenrijk.”
De bestemmingen liegen er niet om. “In voorgaande jaren gingen ze al naar Marrakesh en Lapland, dit jaar gaan ze naar Zuid-Afrika,” zegt Helmi.

Financiële hulp

Naast gezondheid en flexibiliteit is financiële ondersteuning ook een onderdeel van het personeelsbeleid. Geldzorgen leiden vaak tot stress, verminderde concentratie en zelfs ziekteverzuim. Bedrijven erkennen deze problematiek en nemen initiatieven om hun medewerkers te ondersteunen.

Het doel van dit initiatief is niet alleen om acute financiële problemen aan te pakken, maar ook om te voorkomen dat ze escaleren. “Mensen die kampen met schulden of andere financiële zorgen, schamen zich vaak en blijven er te lang mee rondlopen. Door er intern over te kunnen praten, hopen we dat ze eerder hulp zoeken en zich minder alleen voelen in hun situatie,” zegt Helmi.

De hulp van de schuldhulpmaatjes is vooral gericht op het bieden van een luisterend oor en het geven van praktische adviezen. “Het is geen officiële instantie, maar een vorm van onderlinge ondersteuning,” benadrukt ze. “Als het nodig is, verwijzen we door naar professionele hulp, maar vaak helpt het al als iemand weet dat ze niet alleen staan.”

Gratis hulp van een budgetcoach

Bij CleanLease pakken ze het anders aan. “We hebben een contract met de budgetcoachgroep,” zegt Appie. “Als medewerkers problemen ondervinden met budgettering in hun privéleven, dan kan er een oriënterende afspraak met zo’n budgetcoach plaatsvinden. Wij financieren de inzet van die coach.”

Beide bedrijven benadrukken dat deze hulp niet verplicht is en volledig vertrouwelijk verloopt. “We willen vooral dat mensen weten dat ze ergens terecht kunnen,” zegt Helmi. “De drempel om over geldzorgen te praten is vaak hoog. Dit maakt het makkelijker.”

Wat is er verplicht?

Veel van de initiatieven die bedrijven nemen, zoals het geven van kerstpakketten, het vergoeden van sportabonnementen of het aanbieden van fietsplannen, zijn vrijwillig en niet wettelijk vastgelegd.

Wat wel wettelijk verplicht is, zijn voorzieningen zoals een veilige en gezonde werkomgeving. Werkgevers moeten zorgen voor een goede werkplek, zowel fysiek als mentaal. Denk hierbij aan ergonomische voorzieningen op kantoor of thuis, en aan richtlijnen rondom werkdruk en verzuimbegeleiding.

Daarnaast zijn er regels rondom werkdruk, verzuimbegeleiding en psychische veiligheid. Werkgevers moeten beleid voeren dat gericht is op het voorkomen van overbelasting en het ondersteunen van medewerkers die uitvallen door ziekte.

Kolven op het werk

Voor vrouwen die na hun zwangerschap weer aan het werk gaan, geldt bijvoorbeeld dat een werkgever een afgesloten ruimte beschikbaar moet stellen waar zij kunnen kolven. Het is daarbij belangrijk dat ze de mogelijkheid hebben om dit op een comfortabele en hygiënische manier te doen.

Werkgevers zijn wettelijk verplicht om vrouwen die borstvoeding geven de gelegenheid te geven om te kolven of hun baby te voeden tijdens werktijd. Tot de baby negen maanden oud is, heeft een moeder het recht om:

• Te kolven of te voeden tijdens werktijd: Dit mag zo vaak en zo lang als nodig is, maar maximaal een kwart van de werktijd.
• Een geschikte, afgesloten ruimte te gebruiken: Deze ruimte moet schoon, veilig en voorzien zijn van privacy, met een stoel en stopcontact. Het mag geen toilet zijn.
• Doorbetaald te krijgen tijdens het kolven: De tijd die wordt besteed aan kolven of voeden wordt volledig doorbetaald.

Niet alles wat bedrijven aanbieden aan hun medewerkers kan zomaar onbelast. De Werkkostenregeling (WKR) bepaalt hoeveel een werkgever onbelast mag vergoeden aan werknemers. Denk aan zaken zoals kerstpakketten, teamuitjes of het fietsplan. “Veel van wat je doet, organiseert en koopt voor je personeel, komt ten laste van de vrije ruimte binnen de WKR”, legt Helmi uit. “Als je die grens overschrijdt, krijg je een flinke eindheffing van de Belastingdienst. Dat moeten we goed in de gaten houden.”

“Het geven van hulp of het bieden van extra’s is weliswaar geen verplichting maar we vinden dit heel belangrijk omdat het bijdraagt aan het welzijn van onze mensen,” zegt Helmi. “Dat straalt weer af op de sfeer en de prestaties binnen het bedrijf.”

Appie ziet het net zo. “Wat ten goede komt aan onze medewerkers, komt ook ten gunste van ons bedrijf. Gezonde en gelukkige medewerkers werken prettiger samen, zijn minder vaak ziek en functioneren beter. Het is een win-win.”

Investeren in je medewerkers loont

In een tijd waarin het moeilijk is om goede mensen te vinden én te behouden, loont het om te investeren in je personeel. Of het nu gaat om opleidingen, gezondheid, financiële hulp of flexibiliteit: tevreden medewerkers blijven langer, zijn productiever en dragen bij aan een positieve werksfeer. ■