De zorg heeft het lastig met plots en hevig stijgende kosten. Aangezien de zorg afhankelijk is van vergoedingen uit wetten en verzekeringen kunnen zorgtarieven niet meegroeien met de stijgende prijzen. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) stelt jaarlijks een index vast waarmee de kosten en inkomsten in de zorg mogen stijgen. Maar met de hoge kosten van de afgelopen tijd lijkt de index tekort te schieten.

Anne-Geert van der Bijl is contractmanager voor de gehandicaptenorganisatie ’s Heeren Loo. Van der Bijl werkt aan duurzame samenwerkingen met leveranciers en is verantwoordelijk voor het bewaken van de naleving van de contractafspraken met onder andere wasserijen Rentex en Cleanlease.

’s Heeren Loo is een landelijke gehandicaptenorganisatie met ruim 14.000 cliënten die voor een groot deel op locaties van ’s Heeren Loo wonen of thuis hulp en ondersteuning krijgen.

Met de algemeen stijgende kosten, de stijgende lonen in de zorg en het toenemend gebruik van zzp’ers in de zorg vraagt Van der Bijl zich af hoe hij en zijn organisatie de zorg betaalbaar kunnen houden voor de cliënten.

Voor- en achterkant

“Veel bewoners wonen hun hele leven bij ons,” legt Van der Bijl uit. De zorg voor deze cliënten wordt gefinancierd vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz). Op basis van een zorgprofiel krijgen cliënten en bepaald bedrag toegewezen waarvan hun zorg betaald moet worden. Omdat cliënten langdurig bij ’s Heeren Loo blijven kan er van alles veranderen. “Als er inflatie optreedt dan moet er een correctie plaatsvinden,” aldus Van der Bijl.

Hierbij komt de NZa index kijken. De zorgautoriteit stelt jaarlijks samen met het Centraal Plan Bureau een indexcijfer vast waarmee kosten en inkomsten mogen stijgen. Deze index wordt onderverdeeld in materiële kosten, personele kosten en kapitaallasten. Deze staan nu respectievelijk op 9,9 procent, 6,4 procent en 11,5 procent.

Aan de andere kant koopt ’s Heeren Loo zaken in voor goede zorg. Zo wassen Cleanlease en Rentex al het beddengoed, handdoeken en in beperkte mate kleding van cliënten. Ook is de inhuur van personeel flink gestegen. Door de krappe arbeidsmarkt is ’s Heeren Loo steeds meer afhankelijk van zzp’ers. “We kunnen het niet meer alleen met eigen mensen oplossen dus halen we mensen van buiten.” Dat betekent wel dat het geld wat naar externen gaat in 5 jaar tijd verdrievoudigd is.

Ook leveranciers hebben te maken met stijgende prijzen en mogen ook de zorgindex doorberekenen.

“Als we voor de voor- en achterkant dezelfde indexatie gebruiken blijft het in balans.” De NZa index geeft Van der Bijl zekerheid. “Het is de max die wij accepteren, waardoor we zicht hebben op de komende jaren. Indexatie op basis van branches is voor ons daarom geen prettige manier van werken. Als we aan de achterkant branche specifieke indexen gebruiken, die vaak hoger zijn, dan geven we meer uit dan dat erin komt en wordt de zorg dus duurder.”

‘WE HEBBEN ELKAAR KEIHARD NODIG’

Afgelopen periode kreeg onder andere de zorg te maken met plotselinge en hoge prijsstijgingen. “De NZa index kwam toen niet overeen met de kosten die bijvoorbeeld wasserijen maakten,” zegt Van der Bijl.

Stijgende energiekosten en een hoge inflatie maakten dat leveranciers aan de bel trokken en over hogere prijzen wilde praten. “We kunnen niet zomaar meegaan met prijsverhogingen, want onze inkomsten stijgen niet terwijl de kosten wel stijgen.” Wat dat betreft is de zorg heel anders dan andere klanten van wasserijen vindt Van der Bijl. “Wasserijen kunnen de hogere kosten doorberekenen aan de horeca. En hotels berekenen die kosten door en maken de hotelkamer duurder. Wij kunnen dat niet zomaar.”

“In de eerste instantie hebben we onze poot stijf gehouden. Wij kunnen dit niet betalen en dit is niet de afspraak die we vooraf hebben gemaakt.” Toch blijft Van der Bijl in gesprek met de wasserijen. “Wij willen ook niet dat een wasserij omvalt, want we hebben elkaar keihard nodig.” De gesprekken tussen Van der Bijl en de wasserijen waren succesvol. Het resultaat: ‘s Heeren Loo betaalt boven de zorgindex meer voor de energiekosten. Maar als de energieprijzen vervolgens dalen, verminderen de kosten.

“Als we hadden geaccepteerd om de index los te laten hadden we een driedubbele index moeten hanteren.” Het aandeel is marginaal op de begroting van Van der Bijl. “Wasserijen zeggen dan: wat maakt het nou uit als je ons wel tegemoet komt?”

Onverwachte schommelingen

“De inflatie is hoog en dat zie je ook aan de nieuwe index. Zulke hoge indexen hebben we nog nooit gezien,” zegt Van der Bijl. “We staan met onze rug tegen de muur, maar leveranciers ook. Ik zie de NZa als basisafspraken, waar we op terug kunnen vallen. Maar een systeem voor toekomstige extremen zie ik niet zitten.”

“Leveranciers zullen altijd zeggen dat dit geen ideale index is. Maar wij kunnen niet met branche specifieke ontwikkelingen meebewegen. Dan verliezen we het zicht op onze budgetten.” Voor Van der Bijl zit de oplossing in het kijken naar het specifieke geval. “Ik ben niet zo van alles vastleggen, ondanks dat ik contractmanager ben. We moeten elkaar begrijpen en in gesprek gaan. Bij hoge kostenstijgingen wil ik altijd argumentatie horen van de leverancier.”

Slimmer en duurzamer werken

Van der Bijl is dus van mening dat het systeem niet per se op de schop moet om in de toekomst om te kunnen gaan met kostenstijgingen. “We kunnen ook slimmer en duurzamer werken. Daar kan je uiteindelijk financiële voordelen uit halen. Omdat wij een grote partij zijn kunnen we leveranciers dwingen om bijvoorbeeld aan bepaalde duurzaamheidsvoorwaarden te voldoen.”

“We moeten op zoek naar waar we elkaar kunnen vinden.” ’s Heeren Loo wast bijvoorbeeld nog veel op locatie legt Van der Bijl uit. Persoonlijke was van bewoners wordt gewassen in kleine hoeveelheden door het personeel. “Dit is een kans op samenwerking. Deze was kunnen we uitbesteden. Dat is absoluut win-win, de wasserijen waarmee wij werken kunnen dat namelijk met minder water, zeep en energie.”