Na de verkiezingen in Nederland en door heel Europa kunnen we er niet omheen: er is een duidelijke verschuiving zichtbaar naar conservatievere standpunten op het gebied van migratie en klimaatbeleid. Standpunten die directe invloed hebben op de branche.

De Europees Parlementsverkiezingen vonden plaats tussen 6 en 9 juni. Alhoewel de centrumrechtse Europese Volkspartij het grootste blok blijft, zeggen analisten dat een verschuiving naar rechts waarschijnlijk de agenda zal bepalen.

Vooral in Frankrijk, Duitsland en Italië boekten rechts georiënteerde groepen aanzienlijke winst. De resultaten in Frankrijk zetten president Emmanuel Macron ertoe aan onverwachte parlementsverkiezingen uit te schrijven omdat zijn eigen partij draagvlak verloor. De trend is niet beperkt tot deze drie landen – een soortgelijk stempatroon kwam ook naar voren in Oostenrijk, Nederland en andere EU-landen.

De verkiezingen resulteerden in een versplinterd Europees Parlement, waarbij centristische pro-EU fracties terrein verloren aan eurosceptische en populistische partijen. Deze verandering weerspiegelt de ontevredenheid over het traditionele beleid en wijst op de kans op ontwrichtende verschuivingen.

Ondanks de winst van rechts bleven de centrumlinkse en centrumrechtse politieke groeperingen die het Europees Parlement van oudsher domineren de grootste twee blokken in de wetgevende macht.

Hoewel uit peilingen blijkt dat een grote meerderheid van de kiezers in de EU voorstander is van voortzetting of intensivering van de klimaatmaatregelen, hebben de resultaten “bezorgdheid gewekt” over de toekomst van de klimaatambities in de EU. De roep om strengere migratiecontroles en minder nadruk op klimaatbeleid heeft een directe impact op de sector.

Dubbel verhaal

Voor de textielbranche zijn deze politieke ontwikkelingen een dubbel verhaal. Enerzijds lijkt het logisch dat een rechtser Europees Parlement en Commissie realistischer zullen zijn over zaken als industriële uitstoot, energie-efficiëntie en het gebruik van grondstoffen. Ze zullen minder ideologisch zijn over initiatieven zoals het EU-klimaatpact en de Green Deal.

Anderzijds kan de publieke weerstand tegen extra immigratie, vooral van buiten Europa, de arbeidskosten verhogen en het moeilijker maken om voldoende geschoolde arbeidskrachten aan te trekken. Dit komt omdat de Europese bevolking in het algemeen vergrijst en krimpt.

Hoe zit dat in Nederland?

Met een kabinet van PVV, NCS, VVD en BBB heeft Nederland een rechtse coalitie voor de komende termijn. Al tijdens de verkiezingen zei PVV-leider Geert Wilders dat het klimaatbeleid “door de shredder” moest. Dat blijkt grootspraak, maar extra aandacht voor het klimaat is er inderdaad niet.

Met een stijgende zeespiegel, extreme neerslag en droogte en veranderingen in biodiversiteit riep het Planbureau voor de Leefomgeving het nieuwe kabinet op om snel werk te maken van de klimaatcrisis.

Energieplannen

De financiële middelen voor klimaat worden voor een deel gebruikt om mensen met een laag of middeninkomen en ondernemers te helpen in de energietransitie. Zo wordt er een streep gezet door de aangekondigde verplichting om vanaf 2026 bij het vervangen van een cv-ketel een hybride warmtepomp te installeren. 

Vanaf 2025 worden daarnaast alle subsidies op elektrisch rijden opgeheven. Wel blijft de vrijstelling op de motorrijtuigenbelasting voor volledig elektrische auto’s in 2025 behouden. Vanaf 2026 wordt deze afgebouwd totdat in 2031 de motorrijtuigenbelasting voor zowel elektrische voertuigen als die met een verbrandingsmotor op dezelfde manier wordt berekend. Overweeg je een investering in elektrische voertuigen, vooral met ingang van de zero-emissiezones, profiteer dan nog van de belastingkorting om kosten te besparen.

Migratie

Het nieuwe kabinet belooft daarnaast de migratie in te perken. Een opvallende keuze voor twee van de vier partijen. VVD en BBB hebben economische belangen. En een groot deel van de migranten zijn arbeidsmigranten.

De belangrijkste drijfveer van migratie, legt Hein de Haas in zijn boek Hoe migratie echt werkt uit, is de vraag naar arbeidskrachten. “Er is behoefte aan arbeid, in landbouw, tuinbouw en distributiecentra. Migratie is de smeerolie van onze economie.” Dat komt omdat het vacatures vervult waarvoor we zelf onvoldoende mensen opleiden. “Migratie leidt tot economische groei. Elke welvarende economie heeft een substantieel immigratiecijfer.”

Grenzen dicht? Dat werkt niet

Deze migranten zijn dus ook zeer belangrijk voor onze branche. En het inperken van deze krachten kan leiden tot verdere personeelstekorten. Een nieuw kabinet wil waarschijnlijk het aantal immigranten beperken. Maar volgens De Haas heeft de overheid slechts beperkte mogelijkheden om dit effectief te sturen. Het verminderen van het aantal asielzoekers, zoals de PVV bepleit met een ‘asielstop’, is niet haalbaar. De Haas legt uit: “Asiel aanvragen is een mensenrecht. In een rechtsstaat kan dit recht niet zomaar worden afgenomen.” Bovendien heeft het bouwen van een hek of muur geen effectief resultaat, aldus De Haas. Strenger grensbeleid leidt in de praktijk juist tot een toename van immigranten.

Dit komt doordat strengere grenscontroles niet alleen de toegang bemoeilijken, maar ook de terugkeer naar het land van herkomst belemmeren. Bij open grenzen is migratie vaak circulair: mensen komen tijdelijk naar een ander land, meestal om te werken, en keren daarna terug naar hun eigen land. Wanneer grenzen dreigen te sluiten, kiezen mensen eerder voor een nu-of-nooit-benadering. Ze besluiten eerder te emigreren en blijven vervolgens permanent in het gastland. Dat was ook te zien in Engeland, in tijden van de Brexit.

Directe implicaties

Na de verkiezingen is het duidelijk geworden dat conservatievere standpunten ten aanzien van migratie en klimaatbeleid terrein winnen. Deze politieke verschuivingen hebben directe implicaties voor de branche. Terwijl de focus van het nieuwe Nederlandse kabinet op energieplannen en migratiebeperkingen duidelijk wordt, blijft de sector alert op mogelijke personeelstekorten en de impact van gewijzigde regelgeving. Textielbeheer houdt alle ontwikkelingen nauwlettend in het oog en houdt u op de hoogte van eventuele ontwikkelingen.