Met het lidmaatschap van ETSA, de belangenbehartiger in Europa van de textielverzorgingsbranche, hebben de Nederlandse textielservicebedrijven hun invloed uitgebreid naar Europa. De keuze voor het lidmaatschap werd gemaakt omdat textiel, en daarmee ook textielverzorging in de belangstelling staat van de Brusselse wetgevers. Veel regelgeving is erop gericht op verduurzaming. Maar er spelen ook andere dossiers. In dit artikel een overzicht.

CSRD: Duurzaamheidsrapportage door bedrijven

In januari 2023 is de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) in werking getreden. Het verplicht grote en beursgenoteerde bedrijven om regelmatig rapporten te publiceren over de sociale en milieurisico’s waarmee ze worden geconfronteerd, en over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Alle grote ondernemingen en alle beursgenoteerde ondernemingen (met uitzondering van beursgenoteerde micro-ondernemingen) zijn verplicht informatie te verstrekken.

De eerste bedrijven zullen de nieuwe regels voor het eerst moeten toepassen in het boekjaar 2024, voor rapporten die in 2025 worden gepubliceerd. In de sector is de impact nog beperkt omdat alleen grote ondernemingen onder de regels vallen. Maar omdat deze mogelijk informatie uitvragen bij leveranciers kunnen veel meer bedrijven dan gedacht met de regels aan de slag moeten.

ETSA heeft een taakgroep duurzaamheid die best practices bespreekt deelt.

KRW & UPV: afvalstoffen en recycling

De nieuwe kaderrichtlijn afvalstoffen (KRW, EU Richtlijn 2018/851) bevat eisen om het hergebruik en de recycling van afval te verbeteren. De nieuwe kaderrichtlijn is op 5 juli 2023 van start gegaan. ETSA heeft bijgedragen aan de stakeholder consultatie. De KRW bevat een oproep aan de lidstaten om regels inzake uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) vast te stellen met specifieke aandacht voor textiel.

Heel concreet bevat artikel 12 van de KRW een verplichting voor de lidstaten om uiterlijk op 1 januari 2025 gescheiden inzameling van textiel in te voeren. In artikel 8 van de KRW is bepaald dat de lidstaten ervoor moeten zorgen dat elke beroepsbeoefenaar die producten ontwikkelt, vervaardigt, verwerkt, behandelt, verkoopt of invoert, een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid heeft. Twee lidstaten hebben al nationale wetgeving ontwikkeld: Frankrijk en Nederland.

ETSA alert bij Europese UPV

De Commissie stelt voor om in alle EU-lidstaten verplichte en geharmoniseerde UPV’s voor textiel in te voeren. Producenten krijgen de verantwoordelijkheid voor de gehele levenscyclus van hun producten, met name aan het einde van de levensduur van het product. Volgens het voorstel zal de hoogte van de financiële bijdragen van de producenten gebaseerd zijn op de circulariteit en de milieuprestaties van textielproducten (ook wel “ecomodulatie” genoemd). Dit is een belangrijk punt voor de textielverzorgingssector dat hier voordelen in ziet. FTN draagt bij door ervaringen met de UPV uit Nederland te delen.

Een ander punt waar aandacht naar uit gaat zijn de persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) en technisch textiel. Deze worden momenteel niet apart genoemd, maar ze kunnen tijdens het wetgevingsproces worden toegevoegd.

NIS 2: cybersecurity

De NIS2-richtlijn is de wetgeving op het gebied van cyberbeveiliging. Het voorziet in wettelijke maatregelen om het niveau van cyberbeveiliging in de EU te verhogen. In januari 2023 heeft de Europese Unie een nieuwe versie van de Network and Information Security Directive (NIS2) aangenomen. NIS2 definieert twee categorieën voor entiteiten binnen het toepassingsgebied: belangrijk en essentieel. Essentiële entiteiten zullen vanaf de invoering van NIS2 aan de toezichtsvereisten moeten voldoen, terwijl de belangrijke entiteiten zullen worden onderworpen aan toezicht achteraf, wat betekent dat indien de autoriteiten bewijs van niet-naleving ontvangen, actie wordt ondernomen.

Het is een richtlijn, dus de lidstaten kunnen zelf beslissen hoe ze het in hun nationale systemen integreren. Dit moet uiterlijk in oktober van dit jaar. In Nederland heeft de uitbreiding met name gevolgen voor wasserijen door de toevoeging van de categorie medische hulpmiddelen. Wasserijen die deze producten leveren worden hierdoor verplicht zich aan de NIS2 wetgeving in Nederland te houden. De rol van ETSA is het informeren van de nationale organisaties.

DPP: digitaal product paspoort

Het digitaal product paspoort (DPP) is ontwikkeld in het kader van de ESPR: de verordening ecologisch ontwerp voor duurzame producten. Het is een digitaal informatie-instrument om uitgebreide informatie te verstrekken over de duurzaamheidskenmerken van producten die op de EU-markt worden gebracht. In juni 2024 wordt de ESPR gepubliceerd.

ETSA heeft een standpuntnota uitgebracht. Hierin dringt het aan op het gebruik van enkele verplichte rapportages, die scherp gedefinieerd, betrouwbaar en verifieerbaar zijn. Dit is belangrijker dan de uitgebreide informatie die vrijblijvend is voor het duiden van de duurzaamheid van producten. Oftewel: ‘minder is meer’.

NACE II: classificatie van economische activiteiten

NACE vangt economische activiteiten in codes, maar dan op EU niveau. In Nederland wordt gewerkt met SBI codes. De hoofdcategorieën hiervan komen van de NACE. De classificatie moest worden geactualiseerd. De nieuwe versie (NACE Rev. 2.1) kan worden geraadpleegd in het Publicatieblad en als Linked Open Data.

ETSA heeft bij de ontwikkeling wijzigingen voorgesteld. Niet onbelangrijk, want het ging erom enkele codes níet te schrappen die gingen over textielverhuur en – reiniging. De Europese Commissie heeft daarop besloten om codes 77 en 96 te behouden.

Microplastics: ontwikkelen meetstandaard

Microplastics zijn een relatief nieuw ontdekt probleem, waar nog niet veel concrete wetgeving voor is ontwikkeld. De EU werkt aan een speciale standaard voor het meten van microplastics die vrijkomen uit textieleindproducten. Doel is om uiteindelijk met passende wetgeving te komen. Omdat wasserijen deze producten reinigen krijgt de sector ook met deze wetgeving te maken.

Er zijn momenteel verschillende wetten en regels. Zo heeft Europese Commissie in 2023 REACH voorgesteld, en een voorstel voor een verordening om het verlies van plastic deeltjes te voorkomen en de vervuiling door microplastics te verminderen. Daarnaast zijn er verschillende EU normen, waaronder de zogeheten 4484-serie.

4484-serie zouden voldoen aan de behoeften van ETSA. De werkgroep werkt aan een ‘New Working Item Proposal’ dat eind 2024 wordt opgeleverd.

JRC: voorbereidende studie naar textielproducten

De ESPR is een verordening die ziet op het ecologisch ontwerp van duurzame producten. Deze maakt het mogelijk voor specifieke productgroepen eisen te stellen aan de prestaties en informatie – om deze ecologisch duurzamer en circulairder te maken. Het Joint Research Centre van de Commissie (JRC) gaat een voorbereidende studie uitvoeren. Deze voorbereidende studie is bedoeld om de basis te leggen voor de eisen aan ecologisch ontwerp, de criteria voor groene overheidsopdrachten en de herziene EU-criteria voor de milieukeur voor textielproducten.

Het JRC heeft belanghebbenden uitgenodigd hun standpunt kenbaar te maken en schriftelijk opmerkingen te maken over de ontwerpresultaten van de voorbereidende studie. ETSA is een geregistreerde EU-belanghebbende en heeft de raadpleging op in mei 2024 beantwoord.

PFAS: beperken niet-afbreekbare stoffen

In februari 2023 publiceerde het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) een uitgebreid dossier over een verbod op ongeveer 10.000 per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS). PFAS worden in veel industrieën gebruikt en zijn aanwezig in veel consumptiegoederen, waaronder textiel. Het beperkingsvoorstel heeft tot doel de vervaardiging, het in de handel brengen en het gebruik van de stoffen te beperken omdat ze nauwelijks afbreken na gebruik.

ETSA heeft gereageerd op de uitvraag naar de mogelijke gevolgen van het beperkingsvoorstel. In de komende maanden zullen commissievergaderingen worden gehouden over verschillende sectoren die door het beperkingsdossier worden getroffen, waaronder textiel, waarna de Europese Commissie een besluit zal nemen over het beperkingsdossier van ECHA. De voorziene beperkingen zullen ten vroegste vanaf 2026 of 2027 van toepassing zijn.

PFHxA: PFAS stof met uitzonderingen

Als onderdeel van REACH-regelgeving die toeziet op chemische stoffen hebben de EU-lidstaten in februari 2024 gestemd voor het beperken van PFHxA, zouten en aanverwante stoffen. De beperking heeft onder meer betrekking op het in de handel brengen of het gebruik van PFHxA in bepaalde artikelen voor het grote publiek waaronder artikelen van textiel. Via de ETSA lobby werd een afwijking voor een aantal PBM’s en medisch textiel veiliggesteld.