“Zonder steun redt de branche het niet”Terwijl de roep om duurzame en circulaire oplossingen in de textielindustrie steeds luider wordt, staat de Nederlandse textielrecyclingsector op instorten. Bedrijven die daadwerkelijk met recycling bezig zijn, gaan failliet, of staan op het punt om te bezwijken. Bertram Wevers, general manager van Frankenhuis Textielrecycling, windt er geen doekjes om. “Iedereen heeft het over circulair, maar degenen die het daadwerkelijk doen, zitten veelal in zwaar weer.” Frankenhuis is het grootste bedrijf in Nederland dat textiel op mechanische wijze recyclet. Het haalt vezels uit afgedankt textiel en verwerken deze tot nieuwe grondstoffen. “Met 600 ton textiel per maand zijn we een van de weinigen in Nederland die dit op industriële schaal doen,” legt Bertram uit. “Maar we hebben amper een afzetmarkt. Onze vezels gaan vooral naar de non-woven industrie, zoals voor stoffen in auto’s. Maar zelfs die markt staat onder druk. En dat is niet het enige probleem.”Grote spelers vallen om Hij doelt op het faillissement van textielrecyclers in binnen- en buitenland. De zorgen van Frankenhuis zijn niet ongegrond. “Ik kreeg deze week bericht dat een van de grootste concollega’s in Duitsland failliet is. Ook een Nederlands bedrijf dat zich richtte op chemische recycling van polyester, is omgevallen”, vertelt hij hoorbaar geëmotioneerd. “Het frustreert me mateloos dat er niet meer wordt gehamerd op recycling, terwijl iedereen roept dat we circulair moeten gaan. Als het zo doorgaat, blijft er geen industrie over om mee te beginnen.” Volgens Bertram zijn inzamelaars en sorteerders in Nederland vooral gericht op hergebruik, niet op recycling. “Ja, het hergebruiken van kleding is belangrijk, maar dat is slechts het begin. Wat als je een product niet opnieuw kunt herbruiken?” Recycling is dus een complexer verhaal, vindt hij. “Er wordt zo gehamerd op circulair gebruik van een product, maar dat gaat hier niet op. Als ik een spijkerbroek recycle, blijft er van de lengte van een vezel maar de helft over. Daar kan men geen nieuwe jeans van maken en dus is een tweede ronde hergebruik in een jeans onmogelijk. Stop ik die in de automotive-industrie, dan komt het pas over 15 tot 20 jaar terug in het systeem.”Mooie woorden De kern van het probleem is dat er veel mooie woorden worden gesproken, maar er weinig wordt gedaan. “Iedereen roept wel dat we circulair moeten worden, maar er is amper regelgeving die dit ondersteunt. Grote kledingmerken zeggen dat ze duurzaam bezig zijn, maar gebruiken in de praktijk nauwelijks gerecyclede materialen in hun collecties. Waarom? Omdat ze niet verplicht worden, en de kostprijs simpelweg te hoog zou zijn. Dan kiezen ze liever voor de goedkopere, virgin materialen.” Onzin, vindt hij. Op een shirtje van €20 zou het opnemen van 10% gerecycled vezels nog geen procent van de totaalprijs kosten. Hij vergelijkt het met garment workers in het Midden-Oosten. Als zij twee eurocent per t-shirt meer betaald zouden krijgen, zouden ze een beter bestaan hebben. Maar zelfs dat is in jaren tijd nog niet bereikt. Daarom weet Bertram vrij zeker dat kledingproducenten ook niet vrijwillig meer betalen voor gerecyclede vezels dan voor virgin vezels. Dit zorgt voor een vicieuze cirkel: fabrikanten houden vast aan de goedkoopste optie, wat betekent dat gerecyclede vezels onbruikbaar blijven en de recyclingbedrijven geen afzet hebben. “Je kunt als sector niet groeien als er geen vraag is naar je product,” benadrukt Bertram."Wetgeving is de enige oplossing" Voor Bertram is de oplossing duidelijk: de overheid moet striktere eisen stellen aan het gebruik van gerecyclede materialen in textiel. “Er moet een duidelijke, harde norm komen,” zegt hij. “Een bepaalde hoeveelheid gerecycled textiel moet verplicht worden in elke nieuwe kledinglijn. Zolang dit niet wettelijk verplicht is, blijven modemerken kiezen voor goedkope grondstoffen.” Want zij maken de basis en kunnen zo helpen de cirkel rond te maken, maar dan moet de rest van de keten ook meedoen. De Europese Commissie werkt wel aan regelgeving, maar dat gaat te traag. “Het duurt veel te lang voordat er iets gebeurt. Die wetgeving moet vandaag ingaan, niet pas in 2028 of 2030. Dan zijn de pioniers allang verdwenen, en kunnen ze de hele keten weer opnieuw opbouwen. Tegen die tijd hebben we alle expertise die we nu hebben opgebouwd weggegooid.”Roepen zonder daden Bertrams frustratie richt zich niet alleen op de markt, maar vooral ook op beleidsmakers. “Er wordt veel gepraat over duurzaamheid, maar puntje bij paaltje gebeurt er niks om het daadwerkelijk mogelijk te maken. De regelgeving blijft maar op zich wachten. Ondertussen vallen bedrijven om, de markt staat stil, en het enthousiasme bij pioniers ebt weg. We hebben nú steun nodig, niet alleen aandacht voor start-ups of innovatie. We zoeken juist een duurzaam verdienmodel.” Hij benadrukt dat hij vaker heeft geprobeerd om met beleidsmakers in gesprek te gaan, maar krijgt geen voet aan de grond.Wegwerpproduct Een van de grootste misvattingen over textiel is volgens Bertram dat het nog steeds wordt gezien als een wegwerpproduct. “De gemiddelde consument koopt een jeans voor een paar euro, draagt het maximaal twee jaar, en gooit het dan weg. Die kleding komt uiteindelijk bij ons terecht, maar het is bijna onmogelijk om dat keer op keer weer tot nieuwe kleding te maken. Vooral als het gemengde stoffen zijn, zoals katoen met elastaan.” Dat komt omdat producenten vragen om virgin grondstoffen, zodat ze weten wat er in een kledingstuk verwerkt is. Met gerecyclede vezels weet je nooit zeker waar het uit bestaat. Dat maakt de technische kant van recycling een enorme uitdaging. Producenten kopen virgin vezels in voor minder geld en hebben geen interesse in de gerecyclde vezels. En dus is het bedrijf genoodzaakt om te ‘downcyclen’. “We zetten de vezels dan in als vulmateriaal of isolatie. Maar dat is een vorm van ‘downcycling’: het materiaal wordt steeds minder waard. En dat wordt niet gewaardeerd.” Volgens Bertram ligt daar ook een deel van het probleem. “Het klinkt heel mooi, die term ‘circulair’, maar het is veel complexer dan mensen denken. Je kunt niet alles zomaar opnieuw gebruiken. Voor bepaalde producten is recycling binnen dezelfde productcategorie gewoon niet haalbaar.Voor de toekomstOndanks de tegenslagen blijft...

dit betekent de CSRDDe nieuwe Europese richtlijn, de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), gaat vanaf 1 januari 2025 in en verplicht bedrijven om meer inzicht te geven in hun impact op milieu en samenleving. Maar wat houdt deze duurzaamheidsrapportage in? En welke bedrijven moeten daaraan voldoen?De CSRD is erop gericht om bedrijven transparanter te maken over hun duurzaamheidsprestaties. Denk aan onderwerpen zoals energieverbruik, CO2-uitstoot en de arbeidsomstandigheden in de productieketen. Grote bedrijven moeten vanaf 2025 aan deze nieuwe regels voldoen, maar ook kleinere ondernemingen kunnen indirect met de gevolgen te maken krijgen. De hele keten moet namelijk in beeld zijn, wat betekent dat mkb’ers al vragen van hun grotere klanten kunnen verwachten. Voor wie geldt de CSRD? Vanaf januari 2025 moeten alle grote bedrijven in Nederland en de rest van Europa een duurzaamheidsrapport opstellen. Een bedrijf wordt als ‘groot’ gezien als het voldoet aan minstens twee van de volgende criteria: Meer dan 250 medewerkers Een jaaromzet van meer dan 50 miljoen euro Een balanstotaal van meer dan 25 miljoen euro Ook beursgenoteerde mkb-bedrijven krijgen te maken met de nieuwe richtlijn, zij het iets later: voor hen geldt de verplichting pas vanaf januari 2026. En hoewel kleinere mkb’ers voorlopig buiten de directe verplichting vallen, betekent dat niet dat ze achterover kunnen leunen. Als je bedrijf nu niet onder de CSRD valt, kan de richtlijn alsnog gevolgen hebben. Grote ondernemingen moeten namelijk rapporteren over hun hele keten, inclusief hun kleinere toeleveranciers. Het is daarom belangrijk om als mkb’er nu al te beginnen met het in kaart brengen van je duurzaamheidsprestaties, zodat je voorbereid bent als grotere afnemers om die gegevens vragen. “Stel, je levert textiel of grondstoffen aan een groot bedrijf dat aan de CSRD moet voldoen,” legt Siep Slagman van Rentex, uit. “Dan gaan ze vragen stellen over jouw energieverbruik, CO2-uitstoot, arbeidsomstandigheden en andere duurzaamheidscriteria. Als je die informatie niet kunt geven, kun je de klant kwijtraken.”Jacqueline Mommer Marketing & Communicatie Manager van BlycolinHoe pakken grote bedrijven het aan? Voor bedrijven die al snel aan de CSRD moeten voldoen, zoals Rentex en Blycolin, betekent de richtlijn dat ze hun hele organisatie moeten doorlichten. Zij zijn nu volop bezig met de voorbereidingen. “We zijn er druk mee bezig,” zegt Siep. “We volgen webinars, overleggen met de accountant en hebben een intern team dat zich bezighoudt met duurzaamheidscertificeringen. We waren al bezig met energiebesparing, maar nu dwingt de CSRD ons om dat concreet vast te leggen en te rapporteren”, zegt hij. “Het is een flinke klus, maar het zorgt wel voor meer bewustzijn binnen het bedrijf.” Ook is er een groot verschil: er wordt ook gekeken naar de mens. De werkomstandigheden moeten goed zijn. Duurzaamheid staat bij Rentex hoog in het vaandel. “We verbruiken als wasserij zo’n 2,2 miljoen kuub gas en 3,5 miljoen kW aan stroom per jaar. Je snapt: met de energiemonitoring waren we dus al bezig, vooral door de gestegen gas- en elektriciteitsprijzen.” Daarom stappen ze ook over op meer elektrisch rijden. Maar de auto’s laten op zich wachten: er is een lange levertijd. In de tussentijd gebruiken ze brandstof die minder milieubelastend is. Ook hebben ze vorig jaar zonnepanelen gelegd en werken ze met warmtewisselaars. “Dat vinden onze klanten ook een fijn idee”, lacht hij. Voor hem is het CSRD dus een fijne tool om te zien waar het bedrijf nu staat en waar het heen wil. Ook bij Blycolin is de duurzaam-heidsrapportage niets nieuws. “We rapporteren al sinds 2009 over onze duurzaamheidsinspanningen en hebben al oog voor de hele keten, met aandacht voor mens en milieu”, vertelt Jacqueline Mommer van Blycolin. “Maar de CSRD gaat een stap verder. Nu moeten we nog gedetailleerder laten zien wat we doen en welke impact dat heeft.” De dubbele materialiteitsanalyse is een belangrijk onderdeel in het CSRD-proces. Daar maak je strategische keuzes waar de impact het grootst is en waar je je op gaat richten. Iedere wasserij houdt het energie- en waterverbruik in de gaten. Als het niet vanuit duurzaamheid is, dan wel vanuit kosten. “Nu stuur je nog meer op CO2 en waterbesparing. Het is dus een uitbreiding van waar veel bedrijven al mee bezig zijn. “Je kiest onderwerpen die voor jou en je stakeholders belangrijk zijn. Dat is niet ineens heel anders dan de jaren ervoor. Zo waren wij al jaren met duurzame inkoop bezig en hebben we de supply chain inzichtelijk: waar en door wie worden onze producten gemaakt. Dit is ook voor klanten in te zien, hiervoor werken we met de respectcode samen.” Wat moet er in een duurzaamheidsrapportage staan? De CSRD verplicht bedrijven dus om te rapporteren volgens de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). Deze standaarden zijn bedoeld om bedrijven te helpen hun duurzaamheidsinformatie op een gestructureerde manier aan te leveren, zodat de data beter te vergelijken zijn. De ESRS zijn opgedeeld in meerdere punten, zoals water, klimaatverandering, biodiversiteit en de zorg voor je eigen personeel. Bij Rentex zien ze de CSRD niet als een last, maar als een kans om de organisatie verder te verduurzamen. “We willen al dat onze CO2-uitstoot naar beneden gaat. De CSRD helpt ons om die ambitie te monitoren en concreet te maken”, zegt Siep. “Het wordt een middel om te kijken waar we nu staan en waar we naartoe willen.” Toch waarschuwt hij dat bedrijven niet in de val moeten trappen om alleen een vinkjeslijst af te werken. “Als je het opvat als een papier, dan wordt het veel werk voor weinig resultaat. Zorg dat het een onderdeel is van je strategie. Dan voeg je echt waarde toe en kun je ook aan je klanten laten zien dat je stappen zet.” Breder draagvlak Nog een voordeel van de CSRD? Een breder draagvlak binnen het bedrijf, vinden beide partijen. “We zijn er met z’n allen veel mee bezig”, zegt Jacqueline. “Je verdiept je nog meer in de materie en daarom zie je ook dat er veel meer wordt meegedacht. Zo is er een accountant bij betrokken en heb je dus automatisch de finance-afdeling mee.” Daar is Siep het mee eens. “Je wilt...

‘Recyclen moet de allerlaatste stap zijn’Waar de meeste bedrijven hun klanten zo vaak mogelijk iets nieuws willen verkopen, doet Elis dat compleet anders. Het bedrijf verhuurt namelijk werk- en veiligheidskleding, poetsdoeken en zelfs handdoekrollen aan grote bedrijven, ziekenhuizen en de horeca. Hun doel? Zorgen dat spullen zo lang mogelijk meegaan en klanten zoveel mogelijk ontzorgen."Wij blijven eigenaar van de producten, waardoor we volledige controle houden over de levenscyclus," legt Sanne Weber, de Nederlandse marketing manager van Elis, uit. "Dat staat haaks op traditionele verkoopmodellen, waarbij de verantwoordelijkheid voor duurzaam gebruik bij de consument of het bedrijf zelf ligt. In ons model nemen wij die verantwoordelijkheid en stimuleren we hergebruik en reparatie.”En dat model werkt. Volgens Elis zijn klanten juist blij met deze aanpak, omdat het hen een hoop kopzorgen uit handen neemt. “We leveren niet alleen de producten, we zorgen ook voor het onderhoud en de reiniging. Als er iets kapot gaat, repareren wij het of vervangen het als dat nodig is. Zo blijft de klant altijd voorzien en wordt er minder verspild,” aldus Sanne.Levensduur verlengen Omdat Elis eigenaar blijft van de producten, kunnen zij deze beter onderhouden, repareren en zo de levensduur verlengen. Ze zijn actief in zo’n 30 landen en zijn marktleider op het gebied van circulaire facilitaire dienstverlening. Ze bieden bedrijven niet alleen werkkleding, maar ook vloerhygiëne met schoonloopmatten en sanitaire voorzieningen, zoals zeepdispensers en katoenen handdoekrollen. “Onze grootste omzet komt uit bedrijfskleding, maar we willen op veel meer vlakken een duurzame partner zijn”, vertelt de marketing manager. "We hebben speciale poetsdoeken die olie en metaalresten opnemen. Als ze versleten zijn, halen we de materialen eruit en zetten ze in als grondstof voor cementproductie. Zo maken we de cirkel volledig rond." Met de recente overname van Moderna Textielservice heeft Elis nu ook de markt voor linnengoed voor de horeca betreden. Hotels en restaurants kunnen bij Elis terecht voor het huren van tafellakens en beddengoed. “Deze markt is nieuw voor ons, maar het past perfect bij ons circulaire model,” zegt Sanne. “Ook hier blijven wij eigenaar, en kunnen we dus de kwaliteit en levensduur van het textiel garanderen. Voor hotels betekent dat geen hoge investeringen in linnen, en voor ons betekent het dat we nieuwe klanten kunnen laten zien hoe ons circulaire systeem werkt.” Huren, niet kopen Volgens Sanne is de tijd rijp voor meer bewustwording over de voordelen van huren ten opzichte van kopen. “Veel bedrijven zijn gewend om te denken in termen van bezit, maar eigendom betekent ook dat je zelf verantwoordelijk bent voor alles: onderhoud, vervanging en, uiteindelijk, eindafvoer. Met ons model nemen wij die verantwoordelijkheid over.” Maar er zijn nog steeds obstakels. Wet- en regelgeving is vaak ingericht op de klassieke modellen van verkoop en eigendom, vertelt Sanne. “Als een gemeente bijvoorbeeld bedrijfskleding wil inkopen, dan vragen ze om offertes van leveranciers. Wij bieden echter een service aan, geen koopwaar. Daardoor sluiten we vaak bij voorbaat al niet aan bij de eisen in een aanbesteding.”Duurzame, langdurige oplossing Volgens Sanne ligt de oplossing in het anders formuleren van de vraag. “Overheden en bedrijven moeten bij het opstellen van aanbestedingen ook rekening houden met andere modellen. Kijk niet alleen naar wie vooraf op papier het goedkoopst de kleding kan leveren, maar ook naar wie het meest duurzaam een langdurige oplossing kan bieden.” Een veelgehoord argument tegen het huren van facilitaire producten is dat het duurder zou zijn dan kopen. Sanne bestrijdt dat: “In het begin lijkt huren misschien duurder omdat je maandelijks betaalt in plaats van in één keer een investering doet. Maar wat vaak wordt vergeten, zijn de kosten voor onderhoud, reiniging, logistiek en zelfs het recyclen aan het einde van de levensduur. Met ons model worden die kosten gedekt. Dat betekent dat je als klant volledig wordt ontzorgd en vaak goedkoper uit bent als je alles meerekent.” Het echte verschil zit volgens Sanne in het langetermijndenken. “Je moet niet alleen kijken naar de prijs van een product, maar naar de totale waarde die het biedt. Ons circulaire model houdt waarde vast door producten zo lang mogelijk in goede staat te houden en ze opnieuw in te zetten waar mogelijk. Dat is zowel economisch als ecologisch beter.”Volgens Sanne kan de circulaire economie alleen slagen als iedereen—van producenten tot afnemers en de overheid—anders gaat denken. “Het lineaire model van kopen-gebruiken-weggooien is gewoon niet meer houdbaar. We zien nu al dat de kosten voor afvalverwerking en recycling toenemen. Tegelijkertijd komen grondstoffen onder druk te staan. Dan kun je beter investeren in hergebruik en het verlengen van de levensduur.”Circular textile days Elis was aanwezig op de circular textile days, op 18 en 19 september in Den Bosch. Tijdens deze tweedaagse beurs kwamen producenten, innovators, beleidsmakers en dienstverleners samen om de nieuwste ontwikkelingen en oplossingen te presenteren die bijdragen aan een circulaire textielketen. Het evenement stond bol van innovatieve ideeën, van duurzame materialen tot slimme recyclingtechnieken. Maar niet alleen recycling stond in de schijnwerpers; ook het verlengen van de levensduur en het voorkomen van verspilling waren veelbesproken thema’s. Zo legde Elis uit hoe ze met verhuurmodellen en levensduurverlenging al eerder in de keten impact kunnen maken. Wat de Circular Textile Days uniek maakt, is de nadruk op samenwerking. Het evenement bracht verschillende spelers uit de industrie bij elkaar om kennis te delen en nieuwe partnerships te smeden. Dat gebeurde niet alleen op de beursvloer, maar ook in panelsessies, presentaties en interactieve workshops. Met ruim 60 sprekers en meer dan 900 bezoekers was de beurs goed gevuld. De boodschap van de Circular Textile Days was duidelijk: de textielindustrie moet veranderen en kan dat ook. Door samen te werken en innovatieve modellen te omarmen, kan de sector een grote stap zetten naar een duurzamere toekomst....

De textielindustrie staat aan de vooravond van grote veranderingen. Het nieuwe Nederlandse beleidsprogramma Circulair Textiel 2025-2030 van het ministerie van infrastructuur en waterstaat wil de manier waarop we met kleding en textiel omgaan, helemaal veranderen. Het doel? Minder afval en duurzamer gebruik van textiel. Met grote betekenis voor de textielindustrie.